Beylikova’da keşfedilen dünyanın en büyük ikinci NTE rezervi Türkiye için büyük fırsat!

Son dakika haberi: Ender toprak elementleri, fiber optikten uydu haberleşmesine, akıllı füzelerden yakıt hücrelerine, tıbbi görüntülemeden güç depolama sistemleri ve elektrikli arabalara kadar 20’den fazla alanda kullanılıyor.

ÇİN’DE 800 MİLYON TON, BEYLİKOVA’DA 694 MİLYON TON ENDER TOPRAK ELEMENTİ KEŞFEDİLDİ

Eskişehir Beylikova’da ileri teknoloji eser üretiminde kullanılan az toprak elementi yani NTE elementi rezervi bulundu. Burada bulunan rezerv dünyanın en büyük ikinci rezervi niteliği taşıyor. Çin’in 800 milyon tonluk rezervi bulunurken, Beylikova’da 694 milyon ton az toprak elementi keşfedildi. Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü Beylikova Tesisleri’nde birinci etapta pilot tesiste yıllık 1200 ton cevher işlenecek. Daha sonra büyük bir endüstriyel tesis yatırımı ile yıllık 570 bin ton cevher işlenecek. Bu işlenen cevherden 10 bin ton az toprak oksidi, 72 bin ton barit, 70 bin ton florit, 250 ton toryum üretilecek.

İLÇEDE HEYECAN BÜYÜK

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Beylikova’da az toprak elementleri rezervinin bulunduğunu açıklaması ilçe halkında da büyük bir sevince neden oldu. İlçe olarak hem sevinçli hem de gururlu olduklarını söyleyen Beylikova Belediye Lideri Özkan Alp, “İlçemizde bu türlü bir madenin işlenecek olması büyük bir heyecan yaratıyor. Tabi yalnızca ilçemiz için değil ülkemiz için de değerli bir keşif. Heyecanla üretim evresini bekliyoruz, ülkemiz için iyi olsun” dedi.

ÇALIŞMALAR DAİMA YARIM BIRAKILDI

Beylikova ilçesinde 1950’den beri maden araştırmalarının yapıldığını hatta bir periyot Fransız araştırmacıların bölgeye gelerek uzun müddet araştırma yaptıklarını ve numuneler aldıklarını söyleyen Alp, “1970’li yıllarda Maden Tetkik Arama (MTA) aralıklarla bölgede sondaj çalışmaları yaptı. O vakitlerde yapılmış sondaj kuyuları var. O kuyuların üzerinde de tarih yazıyor. Lakin yapılan çalışmalar neticelendirilmemiş ve ortaya çıkan sonuçlarla ilgili bir gelişme olmamış.

Burada maden olduğu zati yıllardır bilinen bir gerçek. O devir çalışan çalışanlar 3 ay yahut 5 ay çalışıyor ve daha sonra çalışmalar sonlandırılıyor. 1980’li yıllarda çalışmalar tekrar başlıyor. Yeniden 5 ay yahut 7 ay çalıştılar, oradan materyaller çıkarttılar, sondaj yaptılar lakin karşılığında tekrar bir gelişme olmuyor. Mühendisler tarafından da orada çok kıymetli madenlerin olduğu söyleniyordu. Vatandaşlar da biliyordu orada maden olduğunu lakin bu bir türlü yatırıma dönüşmüyordu. Ta ki Berat Albayrak bakan olana kadar” sözlerini kullandı.

Beylikova ilçesindeki maden keşfinin asıl mimarının eski Güç ve Alışılmış Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak olduğuna dikkat çeken Alp, “Burada herkesin hakkını vermemiz lazım. Eski bakanımız Berat Albayrak, yeni maden stratejini belirledi. Strateji çerçevesinde Türkiye’deki maden yasası değişti ve stratejik madenler, katma kıymeti yüksek madenlere yöneldi. Berat Albayrak devrinde çok büyük değişimler yaşandı. Türkiye’de en büyük ikinci rezerve sahip kömür ocakları da Berat Albayrak periyodunda bulundu.

SONDAJ ÇALIŞMALARI BİTER BİTMEZ ETİ MADEN BURADA YATIRIMLARA BAŞLADI

Çok önemli sondaj ve arama çalışmaları yapıldı. O çalışmalar esnasında görüldü ki burada ki rezervlerin çok değerli olduğu ve çok yüksek kalitede eserler olduğu tespit edildi. Cumhurbaşkanımız, 2053 amaçlarında stratejik madenler yatırımında ülkemizin geleceğinin bu madenlerde olduğu talimatıyla Bakanlığımızın önemli çalışmalarıyla bu alanlara Eti Maden aracılığıyla bir anda hareket gelmeye başladı. Biz bunu ilçe olarak gözlemledik. Sondaj çalışmaları biter bitmez Eti Maden burada yatırımlara başladı. Gelinen etapta pilot tesisin inşaatları tamamlandı. Üretim safhasına geldiği anda Cumhurbaşkanımız bütün dünyaya duyurdu” dedi.

“BU İRADEYİ 50 SENE EVVEL GÖSTEREBİLSEK DAHA FARKLI BİR NOKTADA OLABİLİRDİK”

Yıllar evvel yapılan çalışmalarda da çok kıymetli maden rezervinin olduğunun bilindiğini lakin bir türlü faaliyete geçemediklerini söyleyen Alp, “O gün ki koşullarla üretilebilir miydi? Çin üretiyor ve dünyanın yüzde 95’ine satıyor. Demek ki o zamanki koşullarda da bu maden çıkartılıp işlenebilirmiş. Lakin onu üretecek, çıkartacak irade bulunmuyordu. Artık ise Türkiye’nin geleceği için bu madenlerin çıkartılması gerektiği kararı verilip, dünyaya duyuruluyor. Bu iradeyi 50 sene evvel gösterebilsek daha farklı bir noktada olabilirdik” tabirlerini kullandı.

Alanında uzman isimler de ender toprak elementleri ile ilgili SABAH’a kıymetli açıklamalarda bulundu.

“ÜLKEMİZİ İLERİ GÖTÜRECEK BİR HAMMADDE”

Konya Teknik Üniversitesi Prof. Dr. Muazzez Çelik Karakaya: Beylikova’daki ender toprak elementleri yıllardır biliniyordu. Ülkemiz için kıymeti de çok fazla. Dünyada az toprak elementlerini üreten ülke olarak Çin birinci sırada. Burada 15 tane element var. Bu elementler bilhassa ileri endüstride, teknolojide, haberleşmede, elektronikte aklınıza gelen birçok teknolojide kullanılıyor. Çeşitli uyduların gönderilmesinde, robotların yapılmasında, haberleşmenin çeşitli aygıtlarının üretiminde, çok ileri elektro mikroskoplarında, bunların lambalarında, lazer ışıklarında yani aklınıza gelebilecek ileri teknolojiye yönelik alanlarda az toprak elementleri çok büyük kullanım alanları olan ve elinde olan ülkeleri rekabet edebilecek ve ileri teknolojide ileri götürebilecek bir hammadde.

HER KEDERE DEVA 15 ELEMENT GRUBU

Toryum az toprak elementi değil. Toryum bilhassa nükleer teknolojide, nükleer güç elde edilmesinde değerli bir element. Ender toprak elementlerini içeren kayaçların içinde toryum var ama toryum ender toprak elementi değil. Ender toprak elementlerinin içinde en çok aranan cinsler; lantanyum, seryum, disprosyum, tulyum üzere elementler, itriyum var, skandiyum. Bunların her birinin kullanım alanları biraz evvel saydığım teknolojilerden birinde kesinlikle kullanılıyor. Örneğin, Çin yüzde 97 oranında disprosyumu elinde tutan bir ülke. Örneğin, çip üretilmiyor deniliyor. Uzay teknolojisinde, savunma endüstride, hafif metal alaşımlarının yapılmasında, kaplanmasında, robotik sistemlerde. Her kedere deva diyebileceğimiz 15 tane bir element gurubu. Merceklerin üretiminde, çok uzun müddet ışık yayan kaynakların üretilmesinde, led lambalar üzere aklıma gelen birçok teknolojiden bunlar kelam konusu.

“TORYUM REZERVLERİ DE DÜNYADA HER ÜLKEDE YOK”

Nükleer santrallerde bugün uranyum kullanılıyor. Toryuma yönelik nükleer güç elde edilmesine yönelik çalışmalar var. Toryum, uranyumdan daha pak güç ve uranyumdan ürettiğiniz vakit çeşitli parçalanma sonrasında radyoaktif dönüşümler kelam konusu. Toryum da radyoaktif atık oluşturma riski uranyuma nazaran epey az. Toryuma yönelik nükleer santrali yapılması projesi gündemde. Toryum rezervleri de dünyada her ülkede yok. Türkiye’de toryum rezervinin olması da artı paha katıyor.

TÜRKİYE’NİN GÜÇ SORUNU ORTADAN KALKACAK

Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Maden Mühendisliği Kısmı Kısım Lider Yardımcısı, Doç. Dr. Serdar Yılmaz:

Türkiye’de öldürülen fizik profesörlerimiz oldu, Isparta’da uçak kazasında hayatlarını kaybettiler. Onların bu mevzularda çok çeşitli çalışmaları vardı. Bu çalışmaların dikkatli incelenmesi lazım. Toryumun nükleer santrallerin olmazsa olmazı haline gelebilmesi çalışmalarının yapılması gerekiyor. Şuan uranyum kullanılıyor.

“TORYUM, NÜKLEER SANTRALLERDE URANYUMUN YERİNİ ALACAK”

Toryum, uranyum üzere radyoaktif bir unsur olmamasına rağmen onun kadar güçlü bir güç çıkartan maden. Toryumun bir gramı bile büyük güç üretiyor. Uranyum üzere parçalandığı vakit büyük bir güç ürettiğinden ötürü gücümüzün büyük bir kısmını karşılayacak üzere gözüküyor. Türkiye’nin güç ıstırabı büyük oranda ortadan kalkacaktır. Daha az güçle arabalar, uçaklar üretilecek, savunma endüstrinde üretim yapılacak. Bunun için çok değerli. Ayrıyeten toryum, nükleer santrallerde uranyumun yerini alacak.

Tarım ve madenciliğin üstüne daha fazla eğilsek ülkemiz ihya olur. Hükümetin madencilik alanındaki siyasetini olumlu buluyorum fakat daha da üzerine gidilmesi gerekiyor. Berat Albayrak’ı çok eleştirirlerdi Güç Bakanlığı yaptığı periyotta. Bakanlık yaptığı periyotta maden ihya oldu. Doğruya hakikat, bunları söylemek lazım. Onun devrinde madencilik alanında çok büyük yatırımlar yapıldı.

Eti Maden Teknoloji Geliştirme Daire Lideri Derya Maraşlıoğlu: En başta savunma sanayii, uzay sanayii, yenilenebilir güç kaynaklarının kullanımında ve onların ekipmanlarının birçoklarında, cep telefonları dahil pek çok teknolojik aletlerin hammaddesinde bu elementleri kullanacağız. Üreteceğimiz ender toprakta ülkemizdeki bu kesimlerin daha süratli gelişmesini sağlayacak. Uranyuma alternatif olarak toryum nükleer santralde gündeme gelecek. Daha inançlı santraller hayatımıza girecek.

NTE’NİN KULLANIM ALANLARI

Nadir toprak elementleri, fiber optikten uydu haberleşmesine, akıllı füzelerden yakıt hücrelerine, tıbbi görüntülemeden güç depolama sistemleri ve elektrikli arabalara kadar 20’den fazla alanda kullanılıyor. Ender toprak elementleri cam ve seramik sanayi, metalürji sanayi, lazer üretimi, mıknatıs üretiminde de yaygın olarak kullanılmaktadır.