Estonya: Türkiye muhtaçlığımız olan tüm silahlara sahip

Estonya Savunma Kuvvetleri Kumandanı Korgeneral Martin Herem, Genelkurmay Lideri Orgeneral Yaşar Güler’in resmi davetlisi olarak 1 Nisan’da geldiği Ankara’da, Türkiye ve Estonya’nın savunma alanındaki iş birliğini ve Ukrayna-Rusya savaşına ait şimdiki gelişmeleri AA muhabirine kıymetlendirdi.

Ankara’daki temaslarının güvenlik bahislerine ait görüş alışverişini içerdiğini söyleyen Herem, Estonya’nın en yeni odak noktasının Rusya olduğunu da lisana getirdi. Herem, bunun yanı sıra terörizmin ortaya koyduğu tehdidi de yakından takip ettiklerini ve bu hususta ortaklarıyla bir ortaya geldiklerini de belirtti.

Herem, ziyareti kapsamında ROKETSAN’da da görüşmelerde bulunduğunu söyleyerek, “Savunma bütçesini artıran Estonya, savunma sanayinize çok ilgi duyuyor. Kapasite geliştirmeye yönelik evvelden yapılmış planlarımız da var. Türkiye, muhtaçlık duyabileceğimiz her tıp teçhizat ve silahın üretiminde çok güçlü endüstriye sahip” diye konuştu.

İki ülkenin savunma alanındaki iş birliğine ait ise Herem, “Hem Estonya hem de Türkiye NATO’nun doğu hududunda. Biz kuzeyde, siz de güneydesiniz. Bu yüzden bilgi paylaşımı yapmamız gerekiyor” biçiminde konuştu.

Herem, Rusya’ya, terörizmle ilgili güvenlik mevzularına ve aktüel gelişmelere ait görüş alışverişinde bulunmanın değerini de işaret etti.

Estonya’nın Türkiye’nin savunma endüstrisine duyduğu ilgi doğrultusunda somut bir iş birliği adımı atılıp atılmayacağına ait soruya Herem, şu karşılığı verdi:

“Sanayi konusunda bir şey söylemek için çok erken. Hangi kabiliyet ve imkanları ne vakit nereden temin edeceğimize karar veren kişi ben değilim. Fakat şu kesin ki uzun menzil ve hava savunmasıyla ilgili tüm yeteneklerinizle ilgileniyoruz. Lakin tedarik süreci uzundur ve muhakkak bir kontratımızın olup olmayacağını söylemek için şimdi çok erken. Askeri alanda en büyük projemizin ismi ise NATO. Bu kapsamda konuşacağımız çok şeyin olduğunu düşünüyorum. Açıkça görülüyor ki birçok ortak çıkarımız var.”

“BALTIK ÜLKELERİ VE BATILI ÜLKELER RUSYA’YLA HİBRİT SAVAŞ İÇİNDE”

Herem, Ukrayna-Rusya savaşına değinerek “Son 8 yılda şahit olduğumuz şey, Ukrayna ile Rusya ortasında bir savaştı. Fakat şunu kendimden emin bir halde söyleyebilirim ki Ukrayna bugün, 24 Şubat’ta tırmanan bir konvansiyonel savaşın içinde. Biz Baltık ülkelerinin tamamı, Batılı ülkelerinin birden fazla bugün Rusya’yla hibrit savaş içinde” tabirlerini kullandı.

Rusya, Ukrayna’da ne elde ederse etsin, bunun coğrafik ve siyasi açıdan büyük tesir yaratacağını belirten Herem, Rusya’nın üç ya da beş yıl içinde yani çok yakın gelecekte NATO ve Avrupa Birliği’ne (AB) yapmak istediğinin de bu tesir olduğunu lisana getirdi.

“TÜRKİYE’NİN BU SÜREÇTE DEĞERLİ ROL OYNADIĞINI DÜŞÜNÜYORUM”

Herem, Türkiye’nin Ukrayna ve Rusya taraflarının görüşmelerinde üstlendiği kolaylaştırıcı role ait ise “Diplomat ya da siyasetçi değilim. Fakat ben bile şunu anlıyorum ki müzakerelerin yapılmasına yardımcı olacak biri de olmalı. Müzakereler her vakit barış için bir çeşit umut olmuştur. Bu çok kıymetli. Türkiye’nin bu süreçte kıymetli bir rol oynadığını düşünüyorum” diye konuştu.

“Barışın bedelinin ne olacağının” asıl kıymetli problem olduğunu söyleyen Herem, “Bu bizim için çok kıymetli. Zira şayet bu bedel, Ukrayna topraklarından Rusya’ya kaybedilmiş rastgele bir metrekare manasına gelirse bu durum Rusya’yı yakın gelecekte NATO ülkeleri de dahil olmak üzere tüm komşularına karşı öteki şeyler yapmaya teşvik edecektir” değerlendirmesinde bulundu.

Herem, bu durumun, siyasetçilere ve toplumlara da “Rusya’nın kayıplara karşın, stratejik gayesi olan istikrarsızlığı yaratabileceği, ne isterse yapabileceği” iletisini vereceğini söyleyerek, “Konuşmamız, müzakere etmemiz gerektiğini düşünüyorum. Burası kesin. Yalnızca Rusya’nın çabucak yanı başındaki bir ülkeyi temsilen benim bakış açım şu: ‘Barışın bedeli ne olacak?” sözünü kullandı.

“UKRAYNA BUGÜN OLDUĞUNDAN ÇOK DAHA FAZLA DESTEKLEMELİ”

Birleşmiş Milletler (BM), NATO ve AB’nin bu süreçteki tavırlarını kıymetlendiren Herem, “Organizasyonların çok süratli olduğunu düşünüyorum. 23 Şubat akşamı bile, kilit misyonlardaki üst seviye başkanlar, sonraki sabah savaşın tırmanmasıyla, bugün gördüğümüz görüntüye uyanacaklarından emin değildi. Lakin çok süratli reaksiyon verildi” dedi.

Herem, Rusya’ya yönelik yaptırımların çok gerekli olduğunu belirterek, “Küresel tertiplerin çok geç kaldığını söyleyemem. Şunu söylemek isterim ki ülkeler çok daha etkin, çok daha kararlı olabilir ve Ukrayna’yı bugün olduğundan çok daha fazla desteklemelidir” diye konuştu.

Yaptırımların, Rusya’nın Ukrayna’dan çekilmesine yol açıp açmayacağına ait soruya ise Herem, “Rusya’nın geri çekilmesini sağlayıp sağlamayacağından emin değilim lakin yaptırımlar onu daha da zayıflatacak. Ayrıyeten Rusya’nın kabahat teşkil eden emeller güderek her istediğini yapamayacağına dair bir ileti da veriyor. Bu yüzden (Rusya) bedelini ödemek zorunda” karşılığını verdi.

“ASIL SORUN, RUSYA’NIN STRATEJİK HEDEFLERİ”

Herem, Ukrayna’nın akabinde Rusya’nın AB ülkelerine yönelik bir saldırısının kelam konusu olup olmayacağına ait görüşünü ise şöyle açıkladı:

“Bu, Ukrayna’dan sonra ne kadar cesaretlendirildiklerine bağlı. Problem benim ülkemin sonu ya da Baltık ülkelerinin hududu değil. Daha geniş ölçekte asıl problem, Rusya’nın stratejik gayeleri. Rusya bir yeri işgal emeli taşımadığında da tesirini hissediyorsunuz. Şayet yanı başında istikrarsız bir ülke varsa o vakit etkilenmeniz çok daha kolaydır.”

Rusya’nın, Ukrayna’yı işgal etmesinin mesuliyetini üstlenmek istemediğini söyleyen Herem, “Politika, diplomasi, iktisat bundan etkileniyor. İstedikleri de bu zati. Bunu Ukrayna’da da elde edebilirler. Zira geçen 12 ila 14 yıl içinde örneğin Gürcistan’da, Moldova’da, Dağlık Karabağ’da öbür olaylara şahit olduk. (Rusya) Onlar istikrarsızlıktan keyif alıyor zira çamurlu suda yüzmeyi seviyorlar” değerlendirmesinde bulundu.

Herem, bu durumun bir dünya savaşına dönüşüp dönüşmeyeceğine ait, “Bunu kimse bilmiyor. Rusya’nın Ukrayna’da ağır çatışmalara girdiği devirde Batılı ülkelere sırt çevirebileceğini düşünmüyorum. Lakin daha sonra bunu yapması mümkün” dedi.

“UKRAYNA’YA DAYANAK DAHA BÜYÜK VE GÜÇLÜ ÜLKELERDEN GELMELİ”

Estonya’nın, Ukrayna’ya silah dayanağında bulunacağını açıklayan birinci ülkelerden olduğunu belirten Herem, “Savaş tırmanmadan evvel anti tank füzeleri mühimmatıyla takviyemizi gönderdik. Bugüne kadar Almanya ile birlikte gönderdiğimiz sahra hastanesinden, tıbbi materyallere kadar çeşitli alanlarda dayanak sağladık. Fakat mühimmat, ağır silahlar, tüfek üzere birçok takviyede de bulunduk” tabirini kullandı.

Herem, Estonya’nın Ukrayna’ya takviyesinin 200 milyon avroyu aştığını tabir ederek bu dayanakta bulunmasına karşın Estonya Savunma Kuvvetlerinin mevcut gücünü koruduğunu lisana getirdi.

Ukrayna’nın çok daha büyük dayanağa gereksinim duyduğunu belirten Herem, “Estonya küçük bir ülke. Yaptığımızın iki katını da yapsak, oyunu değiştirmez. Dayanak, çok daha büyük ve güçlü ülkelerden gelmeli” dedi.

“HER ŞEYİ NATO’DAN BEKLEYEMEYİZ. BİZ DE ÇOK ŞEY YAPMALIYIZ”

Herem, Ukrayna-Rusya savaşı üzerine NATO’nun aldığı son kararlara ait, “Kendimize daha çok güvenmemizi sağlayan adımlar atıldı. Elbette her şeyi NATO’dan bekleyemeyiz. Biz de çok şey yapmalıyız” diye konuştu.

Estonya’nın savunma bütçesini evvel ocak ayında neredeyse 300 milyon avronun üzerinde artırdığını ve yakın vakitte buna 400 milyon avronun üzerine ek yapma kararı alarak yıllık savunma bütçesini yaklaşık 700 milyon avroya çıkardığını örnek veren Herem, “Bunlar, savunma konusunu çok ciddiye aldığımıza dair örnekler” dedi.

Herem, NATO’nun komuta denetim yapısıyla birçok adım attığını belirterek, şunları kaydetti:

“Farklı ülkeler, Baltık ülkelerindeki yahut Romanya’daki varlığını ikiye katladı. Bulgaristan, Slovakya ve Macaristan için de planlar var. Bir sonraki adımın ne olacağına dair karargahta sıkı bir çalışma yürütülüyor. Bu durumu çok ciddiye almamız gerektiğini düşünüyorum. Zira bir yıl evvel Rusya’nın komşu ülkeye karşı neler yapabileceği hakkında hiçbir fikrimiz yoktu. Ve bugün de Rusya’nın bizi test etmeyeceğinden emin olamayız. Ülkemi yahut başkentimi işgal etmesi gerekmiyor. Çok daha uzun vadeli, çok daha büyük stratejik gayelere ulaşmak için bundan daha azını taktik, operasyonel yahut askeri seviyede yapabilir.”