DOLAR
%
EURO
%
ALTIN
1.075,25-0,46
BITCOIN
%
İstanbul
°
02:00
İMSAK'A KALAN SÜRE
İMSAK'A KALAN SÜRE
News
News
Asgari fiyattan artırımından enflasyon sayılarına, kira fiyatlarından fahiş fiyat tartışmalarına kadar gündemindeki kıymetli başlıkları kıymetlendiren Asmalı, taban ücret için 7 bin 500 ve 8 bin bandında bir sayı beklendiğini söylerken, fahiş fiyat tartışmalarına ait ise, MÜSİAD olarak bir aplikasyon geliştirdiklerini lakin bunun hayata geçmediğini söyledi.
İşte Asmalı’nın Haber7’ye verdiği o röportaj:
Pazar ve marketlerdeki pahalılık konusu çok tartışılıyor. MÜSİAD tarafı olarak bu soruna nasıl bakıyorsunuz? Bir öteki problem de kira konusu. Herkesin kirayla ilgili bir kasvetinin olduğunu görüyoruz. Kira artışlarını önleyecek bir teklifiniz var mı? Bir çalışma yaptınız mı?
FİYAT ARTIŞLARI DENETİM ALTINA ALINMALI
Ülkemizde birtakım krizleri fırsata çevirme eğiliminde olan beşerler var. Burada da devletin güçlü bir kontrol düzeneği getirmesi lazım. Bunu mevcut insan gücü kapasitesiyle değil, teknolojik bir adımla yapması lazım. Biz MÜSİAD olarak bununla ilgili bir teklif sunduk. Eser izleme yapısı kurduk. Telefona indirilen bir aplikasyondan o eserin kodu okutularak çıkış fiyatı görülecek ve farklı bir fiyat tespit edilmesi durumunda bu merkeze bildirilecek, bunun karşılığında ek puan alınacak bir prim sistemi sunduk. Bu dijital dönüşüm ofisindeki arkadaşlarımızın 4 yıldır çalıştıkları bir projeydi. Maalesef hayata geçmedi.
Bunların sıkı denetlenmesi lazım. Vatandaşın da bu noktada daha dikkatli olması lazım lakin ülkemizin hatta dünyanın çok güç süreçlerden geçtiği bu türlü bir ortamda enflasyonu körükleyecek, vatandaşın alım gücünü aşağı çekecek bu üslup fiyat artışlarının hakikat olmadığını, kontrol altına alınması gerektiğini bir defa daha tabir edelim.
ARALIK AYINDA ENFLASYONDA DÜŞÜŞ GÖRECEĞİZ
Enflasyonun durması ya da geri gelmesi fiyatların artmaması manasına geliyor. Geçen yıl yanılmıyorsam 13’lerin üstünde bir enflasyon gelmişti. Önümüzdeki aralık ayında enflasyonda düşme eğilimini göreceğiz. Aralık enflasyonuyla bir arada bunu Ocak ve Şubat’ın izleyeceğini düşünüyorum. Esasen Sayın Cumhurbaşkanımız da Şubat’tan itibaren enflasyonun geri geleceğini düşünüyoruz demişti. Biz de bekliyoruz.
KİRALAR ÇOK FAZLA YÜKSELDİ
İnşaat dalı küçülmeye devam etti hasebiyle talep var arz noktasında problemler var. ‘İlk Konutum Birinci İş Yerim’ projesinde fiyatlar biraz duruldu. Zati bankaların konut kredilerini kırmasıyla alım noktasında bir sakinlik var. Fiyatlarda bir dengelenme var lakin bu kira fiyatlarına nasıl yansır? Bunu gelecekte göreceğiz. Kiralarda artış artık olmaz, zira sahiden çok fazla yükseldi. İstanbul’da neredeyse 5000 liranın aşağısında daire kalmadı. Kira bundan sonra artmaz lakin çok da geri geleceği noktasında beklentiye girmemek lazım.
TÜİK üçüncü çeyrek büyüme sayılarını açıkladı. Bir evvelki yılın birebir çeyreğine nazaran yüzde 3,9 arttı. Nasıl değerlendirirsiniz?
FAİZ İNDİRİMLERİ BAŞARILI OLDU
Alışılmış 7.7 üzere birinci, ikinci çeyrek büyüme sayılarına nazaran bir düşüş var. Bu bekleniyordu aslında. Bilhassa Avrupa ve yurt dışı piyasalarında dış ticaret talepleri geri gelmeye başladı. Buna bağlı olarak orada bir küçülme görüyoruz. Bunun yanında stoklarda bir küçülme var. Yatırımlarda biraz azalma var ancak iç talep çok canlı. İç talep yüzde 13 oranında büyümeyi destekledi bundan ötürü da 3.9 üzere bir sayıyla üçüncü çeyreği büyüme artışıyla tamamladık. Tabii OECD ortalamasının çok üstünde. Dünyada G20 ülkeleri ortasında 4’üncü sırada. Birinci sırada gelenler güç kaynaklarına sahip olan ülkeler. 13 çeyrektir üst üste büyüme sayısının açıklanması, Türkiye’nin dış şoklara karşı dayanıklılığının, bağışıklığını ne kadar arttığını gösteriyor. Dolayısıyla iktisat taşların ne kadar yerine oturduğunu gösteriyor. Merkez bankası faizleri indirerek iç tüketimi canlı kılmayı hedefliyordu. Bunda da başarılı olduğunu görebiliyoruz.
Bu günlerde en çok konuşulan bahis elbet minimum fiyat. Çeşitli sayılar konuşuluyor. Sizin öngörünüz nedir?
ASGARİ FİYAT 7500 TL’NİN ALTINA DÜŞMEZ
Herkesin hakkını alması, alım gücünün korunması, çalışanların enflasyon karşısında ezilmemesi temel prensibimiz. Gerek MÜSİAD’da gerek kendi iş yerlerimizde taban fiyatla çalışan yok. Kazandığınız vakit işçiye de bu refah hissesini yansıtmanız gerekiyor. Global rekabette ülkemizdeki üretim gücünden kaynaklanan fırsatı da tepmemeliyiz. Geçen hafta Batman ve Diyarbakır’ı gezdik. Daha evvel Adana ve Antep’teydik. Makul hem çalışanları hem patronu koruyacak bir düzenleme yapılması gerektiğini söyledik. 7 bin 500 ve 8 bin bandında bir taban fiyat makul gelebilir. Bu yıl orta artırımlarla bir arada yüzde 94 bir artırım artışı olmuştu. Bu yıl sonu enflasyonuna nazaran değil, önümüzdeki devir enflasyon beklentisine nazaran bir artış yapılacaktır. Bu manada 7 bin 500 TL’nin altına düşmeyeceğini düşünüyoruz.
2023 yılında bizleri ekonomik olarak nasıl gelişmeler bekliyor?
TÜRKİYE BOŞALAN PAZARI DOLDURUYOR
Bu yılın ikinci yarısından itibaren dünya global manada bir daralmaya gidiyor. Bilhassa güç fiyatlarındaki artışın sebep olduğu hatta güce erişimin az olduğu Avrupa ülkelerinde çok önemli sakinlik var. Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı ülkeler Avrupa Birliği ülkeleri. Zati büyüme sayılarına da bu yansımış durumda. Bu noktada önümüzdeki sene bilhassa pandemi şartlarının azalmasıyla Çin’in üretimde tekrar yükseleceğini, enflasyonun artık zirve yaptığını, faizlerin bir ölçü düşmeye başlayacağını, önümüzdeki yılın ikinci yarısından itibaren dünyadaki ekonomik göstergelerde toparlanma olabileceğini düşünüyoruz. Türkiye bu ekonomik krizi büyük fırsata çeviren ülkelerden biri. Lojistik pozisyonu, esnek üretim kapasitesi ve Avrupa’nın çektiği güç kahrını yaşamayacağını düşünerek Türkiye için birtakım fırsat pencereleri açılabilir. Türkiye, Avrupa ülkelerinden boşalan pazarları dolduruyor. Türkiye için önümüzdeki yılın en az bu seneye kadar uygun geçeceğini düşünüyoruz.
MÜSİAD olarak 2022 İktisat Raporunu Basın mensuplarına açıkladınız ve 3 başlık altında sınıflandırdınız. Bizler için de rapora kısaca değinebilir misiniz?
Uzman hocalarımız 85 sayfalık bir iktisat raporu hazırladı. Bu raporun ana özeti dünya iktisat sistemi artık mevcut iktisat sistemini kaldırmıyor. Dünya 2008 yılından bu yana Rusya-Ukrayna savaşı ile birlikte çok büyük buhranlar geçiriyor. İktisatta çok büyük kırılmalar yaşandığını görüyoruz. Birçok ülke enflasyon sayılarında önemli bir halde yükseğe çıkıyor. Enflasyon oranları nedeniyle hayat pahalılaşıyor. Bunun yanında da önlem olarak faiz artışıyla bunu dengelemeye çalışıyorlar. Bu bu türlü mi olmalı yoksa Türkiye’nin uyguladığı yeni ekonomik model alternatif olabilir mi? Raporumuzda bunları işledik. Global ticaret hacmi 85 trilyon dolar ancak dünya ülkelerinin borçluluk oranı 300 trilyon dolar. Münasebetiyle yaklaşık 3 buçuk katı büyüklüğünde bir borçluluk oranı var. Bunun yanında yeniden raporumuzda belirttiğimiz tezgah üstü global tahvil piyasalarında yaklaşık 650 trilyon dolarlık bir süreç hacminden bahsediyoruz. Bu da dünya global ticaret hacminin 8 buçuk katı demek. Bu çok sürdürülebilir değil. Bu noktada yeniden raporumuzda var. Türkiye’mizde bile 2021 yılında 187 bin işletmeyle bir araştırma yapılmış, 627 milyar üzere bir brüt kar kazanılmış, bunun 400 milyarı faize gitmiş, net yarar 200 milyar üzere bir sayı. Yani Türkiye’de bütün faiz indirimlerine karşın endüstricinin karının üçte biri kendisine kalıyor, üçte ikisini faize veriyor. İşçinin alın terinin bu formda faizle gitmesini yanlışsız bulmuyoruz. İstanbul Finans Merkezi’nin açılmasıyla birlikte Türkiye’nin faizsiz finans alanında merkez olması için bir fırsat penceresi açılıyor. Kanunlarla, yönetmeliklerle, yapacağımız düzenlemelerle ve teşviklerle Türkiye’yi yeni periyotta global finansın bilhassa İslami finansın bir merkezi haline getirebiliriz. Raporumuzda bunları ayrıntılı bir biçimde işledik.
Başkan Asmalı’nın Rapor kapsamında değişen ve dönüşen global iktisat çerçevesinde Türkiye’nin, dünyanın birinci 10 iktisadı ortasında yer almasını hızlandıracağını tabir ederek açıkladığı 16 adet somut teklifin başlıkları ise şu şeklide sıralandı:
