DOLAR
14,7443 0.04%
EURO
16,0958 -0.02%
ALTIN
923,120,94
BITCOIN
627450-1,79%
İstanbul
19°
AÇIK
02:00
İMSAK'A KALAN SÜRE
AÇIK
İMSAK'A KALAN SÜRE
News
News
Rahim Ak rak@cyh.com.tr
Rusya ve Ukrayna arasındaki cenk bir yandan enerji fiyatları kanalıyla cari açığı artırırken öbür yandan beklenen turizm gelirlerine darbe vurması olasılığı piyasada karamsarlık yaratıyor. Tabii başta buğday olmak üzere tarımsal ürünlerdeki eder artışını da unutmayalım. Enerji fiyatları ve öbür emtia fiyatlarındaki artışa Türkiye maalesef müdahale edemiyor. Sadece savaşın sönümleneceğine yönelik işaretler bu durumu terse çevirebilir. Turizm ise Türkiye’nin yeni iktisat programı ve Kur Korumalı Mevduat stratejisinde de bel bağladığı önemli bir konu. Çünkü yeni sistemin başarılı olması için turizm gelirlerinin önümüzdeki yaz iyi olması şart. Sistemin bir bacağı turizm gelirlerinin 2019 seviyesini yakalaması. Ancak savaşın çıkması ile beraber bu hedefte önemli sapmalar olacağı da neredeyse kesinleşti. Öncelikle hem Ukraynalılar hem Ruslar’ın nakit birimlerindeki önemli paha kaybı bu ülke vatandaşlarını eskiye göre daha yoksul hale getirdi bile. Ukraynalılar’ın tatil yapma lükslerinin olacağı bile düşünülmüyor.
Peki en azından Rusya’dan gelmesi beklenen turistin bir kısmı olanaksızlıklara rağmen çekilemez mi? Edindiğimiz bilgilere göre Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy bu konuda önemli gayret harcıyor. Ancak görünen o ki amel o kadar kolay değil. Sorunun üç temel ayağı bulunuyor. Bunlardan ilki Mastercard ve Visa’nın Rus bankaları ödeme sistemlerinden çıkarmış olmaları nedeniyle turistlerin nasıl ödeme yapacağına dair endişeler. Ancak bu ilk ayakta problem aşılacak gibi. Çünkü hem İş Bankası’nın hem kamu bankalarının Rus bankacılık sistemi Mir altyapısı amade durumda. Diğer özel bankalar da bu altyapı için çoktan çalışmalarını başlattı. Konuştuğumuz 3 özel banka sisteme entegrasyon için hızla teknolojik altyapı çalışmalarına başladıklarını iletti. Bu sistem ile Rus turistler Ruble cinsinden ödemelerini rahatlıkla yapabilecek. Bankalar da Ruble’yi Merkez Bankası’na veya doğalgaz ödemeleri nedeniyle devlet kurumlarına rahatlıkla verebilecek. Turizmciler de ödeme konusunda bir örneğin olmasını beklemiyor.
Turizmcilerin sıkıntılarını ise Türkiye Turizm Acenteleri Birliği (TÜRSAB) Başkanı Firuz Bağlıkaya “Yeter ki uçak kalksın, gerisi hallolur” sözleriyle özetliyor. Peki uçaklar kalkabilecek mi? İşte burada ciddi sorunlar var. Her ne kadar Rus uçaklarına Avrupa hava sahası kapatılmış olsa da güney koridoru şu anda aleni durumda. Türk Hava Yolları rahatlıkla Moskova ve öbür şehirlere sefer yapıyor. Bir yaptırım kararı yok. Sorun ise Rus turisti ağırlıklı olarak Türkiye’ye getiren charter uçakların artık sigorta yapılmıyor olması. Sigortacıların sigortasını yapan reasürörler amel jetleri ve charter uçukların Rusya hava sahasına girmesi halinde artık sigorta yapmıyor. Türk Havayolları’nın ise böyle bir sorunu yok. Çünkü THY, üyesi olduğu Star Alliance sistemi ile Lufthansa’nın kurduğu bir sigorta havuzuna dahil. Sigortalar da kasım ayında yenileniyor. Yani THY’nin turizm sezonu sonunda kadar sigorta sorunu yok.
Ancak Firuz Bağlıkaya, THY gibi tarifeli uçuşların turist getirmekte oldukça yetersiz kalacağını ve asıl taşımanın charter uçakları ile yapıldığının altını çiziyor. Charter uçaklar ise bir yandan şahısların ve şirketlerin olduğu için sigortasız uçmayı akıllarından bile geçirmiyorlar. Diğer yandan bir fazla uçağı bu ülkelerde mahsur kalan charter şirketleri siyah kara uçaklarını nasıl kurtaracaklarını düşünüyor. Sorun sadece bu da değil.
Turizmin üçlü sacayağı problemlerinden birisi de genelde finansal kiralama yani leasing yoluyla edinilen bu uçaklara tedarikçiler (Boeing, Airbus) ve leasing şirketlerinin beraber yedek parça yardımı ve finansmanını kesmiş olması. Böylece charter seferler ile turist taşıyan çoğu Avrupalı şirketlerin eli kolu bağlanmış durumda. Çözüm ise sigorta sorununun ortadan kaldırılması ile beraber belki Rus charter uçaklarının Türk bayrağına geçmesi. Böylece Rus şirketlerine kapatılan pazarın aşılması. Ancak henüz sigorta ve leasing sorunları çözülmeden bunun yapılması da imkansız gibi görünüyor. Tüm turizmcilerin gözü bu iki soruna çevrilmiş durumda.
